Będąc w szkole niejednokrotnie przyszło nam za pomocą obrazu przedstawiać coś, co trudno było ująć słowami. Malowaliśmy drzewa, domy, by pokazać jaki jest nasz świat. Sakramentalia, o których Kościół mówi jako o obrazie sakramentów, mają za zadanie przygotować nas do przyjęcia głównych skutków sakramentów, a także uświęcić i umocnić na drodze życia w łasce uświęcającej.
Katechizm Kościoła Katolickiego w punkcie 1667 podaje czym owe sakramentalia są: „to znaki święte, które z pewnym podobieństwem do sakramentów oznaczają skutki, przede wszystkim duchowe, a osiągają je przez modlitwę Kościoła. Przygotowują one ludzi do przyjęcia głównego skutku sakramentów i uświęcają różne okoliczności życia”.
Sakramentalia są znakami obecności Boga, obrazem Jego mocy i udzielanej łaski. Poprzez proste gesty, takie jak modlitwa, zapalenie świecy, nałożenie szkaplerza, Kościół prosi o błogosławieństwo dla osób bądź rzeczy, dzięki czemu owe rzeczy materialne, używane w godziwy sposób, mogą stać się pomocą w uświęceniu człowieka i uwielbieniu Boga.
Kościół nigdy nie stworzył konkretnej listy sakramentaliów. Może właśnie dlatego, że w miarę potrzeb ich przybywa. Każde z współczesnych sakramentaliów w jakimś stopniu pochodzi od Sakramentu. Eucharystia dowodzi świętości wszelkiego pożywienia, ponieważ każdy z posiłków utrwala w czasach współczesnych błogosławieństwo Ostatniej Wieczerzy. Podobnie jest z sakramentaliami związanymi z wodą – każdy z nich przypomina o oczyszczającej mocy Chrztu Świętego.
Jak można zauważyć, sakramentalia są obrazem Sakramentu, czynnością do niego wiodącą i pomagającą w pełni przyjąć zbawienną jego moc. Nie można jednak zapomnieć, iż „sakramentalia nie udzielają łaski Ducha Świętego na sposób sakramentów, lecz przez modlitwę Kościoła uzdalniają do przyjęcia łaski i dysponują do współpracy z nią” (KKK 1670).
Widzialny znak Boga
Szkaplerz, jako pierwszy z omawianych sakramentaliów, znany jest w Kościele Powszechnym od czasów średniowiecza. Początkowo nosili go tylko zakonnicy. Był on nieco inny niż współczesne szkaplerze, które świeccy mogą przyjąć na siebie. Był częścią habitu w kształcie prostokąta okrywającego piersi i plecy, z otworem umożliwiającym przełożenie przez głowę. Historia mówi, iż zakonnik, który przyjął więcej niż jeden szkaplerz, odznaczał się większą gorliwością i pobożnością.
Z biegiem czasu wzrosło zainteresowanie szkaplerzem wśród świeckich, dla których zmienił on swój wygląd – stał się małym prostokątem w przypadku szkaplerza karmelitańskiego, zaś dla Rodziny Michalickiej małym puklerzem połączonym tasiemkami. W 1910 roku papież Pius X zezwolił na zastąpienie płóciennego szkaplerza błogosławionym medalikiem szkaplerznym, nie jest jednak możliwe przyjęcie medalika bez uprzedniego uroczystego nałożenia szkaplerza płóciennego przez kapłana bądź diakona.
Tarcza w walce ze złem
Szkaplerz św. Michała Archanioła przybrał, jak zostało wyżej wspomniane, kształt puklerza. Jedna jego strona jest koloru granatowego, druga zaś czarnego, analogicznie jak tasiemki, które je łączą. Obecnie na puklerzach widnieje wizerunek Archanioła Michała z zawołaniem „Quis ut Deus?”, to znaczy „Któż jak Bóg?” i Matki Bożej Dobrej Śmierci. Owy szkaplerz, jak podaje statut Szkaplerza św. Michała Archanioła, jest znakiem przynależności i duchowej łączności z całą Rodziną Michalicką, a celem jego przyjęcia jest oddawanie szczególnej czci św. Michałowi Archaniołowi, by z jego pomocą odbudować utraconą przez grzech wolność w Jezusie Chrystusie, ale także prosić o łaskę dobrej spowiedzi, nawrócenia grzeszników, wybawienia dusz czyśćcowych, wyjednanie łaski dobrej śmierci.
Świat, który coraz mocniej niszczony jest przez zło, potrzebuje orędownictwa św. Michała jako Stróża naszej świętości, naszego przynależenia do Boga, naszej wolności od pokus szatańskich i jego mocnej ingerencji w nasze życie. Przyjmujący szkaplerz św. Michała Archanioła są zobowiązani do czynnego wypełniania przyrzeczeń wypływających z sakramentu Chrztu Świętego, dobrowolnego stania pod sztandarem św. Michała, sakramentu bierzmowania poprzez duchową pomoc w walce, jaką św. Michał Archanioł toczy ze złym duchem, gorliwe korzystanie z Sakramentu Pojednania i odmawianie modlitwy do św. Michała, którą napisał Leon XIII.
***
Szkaplerz św. Michała Archanioła nie jest powszechnie tak dobrze znany jak na przykład szkaplerz karmelitański. Jest znany w środowiskach michalickich. Trzeba jednak przyznać, że we współczesnych nam czasach kult świętego Michała i wzywanie Jego pomocy przez wiernych mu czcicieli stały się coraz powszechniejsze. Święty staje się tarczą w walce z pokusami złego ducha, a przyjęcie szkaplerza, które towarzyszy peregrynacji figury św. Michała z Groty Objawień w Gargano, staje się niezwykłą pomocą i umocnieniem dobrej woli, uświęceniem życia i otwarciem się na zbawienne działanie odkupieńczej Męki Chrystusa.
oprac. Joanna Chłopecka
Artykuł ukazał się w listopadowo-grudniowym numerze „Któż jak Bóg” 6-2013. Zapraszamy do lektury!
