Parafii św. Michała Archanioła w Tyńcu nad Ślęzą nie należy mylić ze sławnym benedyktyńskim Tyńcem nad Wisłą, ani również z górą Ślężą. Tyniec to mała wioska pod Wrocławiem leżąca nad rzeką Ślęzą.
Szczyci się jednym z najstarszych funkcjonujących kościołów św. Michała Archanioła w Polsce, a budynek w stylu romańskim istniejący obecnie powstał około roku 1250. Od początku Tyniec związany był z zakonem rycerskim Joannitów. Najstarszy dokument o Tyńcu datowany jest na rok 1189 i mowa w nim o kościele [św. Michała] zakonu rycerskiego Joannitów zwanych często także Kawalerami Maltańskimi. Zakonnicy otrzymali wioskę Tyniec od księcia Bolesława I Wysokiego i gospodarowali tu dobrze przez całe wieki (kościół, folwark, ogród, dobra lenne, młyn wodny, 571 mieszkańców) aż do kasacji dóbr zakonnych w 1810 roku.
Niestety w wyniku wojen napoleońskich Joannici utracili większość swoich komandorii, a ostatnim komandorem w Tyńcu był baron von Hemm. Nowymi właścicielami Tyńca został ród Königsdorf, potem Goldfuss, a tuż przed wybuchem II wojny światowej majątek nabył Friedrich von Koch. Po roku 1945 posiadłość została upaństwowiona, utworzono w niej Państwowe Gospodarstwo Rolne, które doprowadziło piękny niegdyś pałac joannicki i otaczający je park do ruiny (pałac istniał tu już w XV wieku, następny zbudowany został w stylu klasycystycznym w drugiej połowie XVIII wieku również przez zakonników, a kolejni właściciele wielokrotnie obiekt przebudowywali i upiększali). Obecnie można podziwiać dawną świetność jedynie na zdjęciach i rycinach.
Wróćmy do kościoła św. Michała. W wieku XV została dobudowana gotycka wieża kościelna. Obecnie jest to kościół murowany, jednonawowy. Wyróżnia się pięcioboczne prezbiterium z dobrze zachowanymi sześcioma romańskimi kolumnami narożnikowymi. Reszta barokowego wyposażenia świątyni pochodzi z XVIII wieku; dwukrotnie przebudowywana była ona w latach 1666 i 1715. Poważny remont kościoła miał miejsce w roku 1997, a fasada zewnętrzna została odnowiona w pierwszej dekadzie XXI wieku. Na wysokości bramy cmentarnej znajduje się jedna z najokazalszych i najpiękniejszych w Polsce rzeźb św. Jana Nepomucena datowana na rok 1733 (tzw. Nepomuki były bardzo popularne w całej Europie, szczególnie w wiekach XVIII-XIX).
Herbert Oleschko
Artykuł ukazał się w majowo-czerwcowym numerze „Któż jak Bóg” 3-2017. Zapraszamy do lektury!
