O człowieku, który pozostaje dla mnie autorytetem w dziedzinie edukacji.
Niewielu jest ludzi, o których mógłbym powiedzieć, że wykraczają poza swoją epokę. Jednak jest wśród nich człowiek, którego uważam za niekwestionowany autorytet. To postać brytyjskiego profesora Kena Robinsona – specjalisty w dziedzinie, kreatywności, edukacji i sztuki. Sir Ken Robinson to postać nietuzinkowa. Głosi teorie, które wywracają do góry nogami nasze myślenie na temat edukacji i inteligencji. Chciałbym pokrótce przedstawić jego błyskotliwe myśli, które uważam za niezwykle cenne.
Wady współczesnej edukacji
Obecny system edukacji jest wymysłem środowisk akademickich z XIX wieku. Wtedy jeszcze nie istniało powszechne szkolnictwo, a edukacja miała przygotować konkretnych ludzi do konkretnych zawodów.
Rewolucja przemysłowa i rozwój techniki spowodował, że w hierarchii edukacyjnej takie przedmioty jak matematyka, języki i nauki przyrodnicze znalazły się na jej szczycie, spychając w dół dziedziny humanistyczne, sztukę i religię.
Problem polega na tym, że obiektywnie patrząc, znajomość matematyki nie jest ważniejsza niż dobra znajomość tańca czy rysowania. Powszechność systemu edukacji powoduje, że kształcenie wkłada wszystkich do jednego worka i uczy rzeczy zbędnych, a zaniedbuje realne zdolności uczniów. Po drugie, system stworzony przez akademików nosi wszelkie znamiona szkolnictwa uniwersyteckiego. Często w praktyce człowiek wyedukowany to taki, który posiada konkretne stopnie naukowe, a nie ten, który posiada potrzebne umiejętności. Dochodzi bowiem do kuriozalnych sytuacji, w których często tytuł znaczy więcej niż kompetencje.
Pomyłka jest inspirująca
Nikt nie lubi się mylić. Jednak według profesora Robinsona, jeżeli nie zaakceptujemy możliwości pomyłki, to nigdy nie wymyślimy niczego innowacyjnego. Rozwój dokonuje się często poprzez zanegowanie tego, co było wcześniej. Dzięki temu człowiek nie żyje w schemacie cudzych pomysłów, ale szuka nowych rozwiązań. Praktyka wychowawcza współczesnego społeczeństwa nie toleruje pomyłek. Przez to wielu utalentowanych i genialnych ludzi nigdy się o tym nie dowie. Inteligencja bowiem to nie zdolność zapamiętywania, ale łączenia w całość faktów i hipotez, które człowiek dzięki naturalnej zdolności może rozwijać. Buntownik, który wątpi w proponowane zasady ma większe szanse na twórcze działanie w nauce, niż teoretyk, który jedynie przyjmuje „na wiarę” poznane teorie.
Inteligencja niejedno ma imię
W powszechnym mniemaniu człowiek inteligentny to ten, który świetnie liczy, zna języki i bezbłędnie rozwiązuje testy IQ.
W rzeczywistości, jak podaje Robinson, inteligencja posiada trzy fundamentalne cechy. Jest niejednakowa, dynamiczna i wyrazista.
Takie podejście zmienia nasze patrzenie na umiejętności innych ludzi. Ktoś może mieć kłopoty z matematyką, ale jednocześnie może być wybitnym muzykiem i wcale nie można powiedzieć, że ma słabszą inteligencję. Rzecz polega na tym, aby dać mu spokój z matematyką i rozwinąć to, do czego najlepiej się nadaje. Niech będzie genialnym muzykiem, a nie średnim muzykiem z umiejętnością obliczania całek. Po drugie, inteligencja jest dynamiczna. Naszym obowiązkiem jest jej rozwijanie! Profesor zauważa jednak, że często dla świętego spokoju zabijamy dziecięce talenty. Wolimy uśrednionego humanistę, który potrafi wymienić wszystkie gleby Polski i jednocześnie z pamięci recytuje dzieła Mickiewicza. Pytanie: po co? Wreszcie inteligencja jest wyrazista. W sposób oczywisty zauważamy, że ktoś jest w czymś dobry, że pewne rzeczy przychodzą mu z dużą łatwości i robi je naturalnie. Ważne jest, aby takiemu człowiekowi stworzyć możliwości do rozwoju.
Myślę, że dzięki profesorowi Robinsonowi nastąpią ważne zmiany w systemie naszej edukacji. Zależy mi jednak bardziej na tym, abyśmy sami odnaleźli się w tej teorii. Każdy z nas jest w czymś dobry. Nie mamy obowiązku bycia specjalistami od wszystkiego. Róbmy to, do czego zostaliśmy stworzeni, a wszystko inne będzie nam dodane.
ks. Mateusz Szerszeń CSMA
Polecam:
K. Robinson, Odkryj swój żywioł. Jak odkryć swoje talenty, odnaleźć pasję i zmienić swoje życie, Wyd. Element 2015.
K. Robinson, Out of Our Minds: Learning to Be Creative, Capstone 2011.
K. Robinson, All Our Futures: Creativity, Culture, and Education (The Robinson Report), London 1999.
