Sekrety objawień
W roku Pańskim 1625 okrutna plaga dżumy, która pochłaniała ofiary w całej Europie, dotarła również na Sycylię. Miejscowi duchowni zwrócili się do wiernych z prośbą o modlitwę; organizowano również liczne procesje pokutne. Aby uniknąć rozprzestrzeniania się choroby miasta zostały zamknięte, a przy bramach ustawiono strażników.
Michał stoi na bramce
8 maja 1625 roku, jak podano w Wiadomościach chronologicznych dotyczących konwentu kapucynów w Caltanissetcie, podczas modlitwy w klasztorze (który znajdował się wówczas w dzielnicy Pigni) jeden z mnichów, Francesco Giarratana (właśc. Vincenzo Giarratana, ur. w Caltanissetcie 4 grudnia 1570 roku, zm. tamże 4 grudnia 1645 roku, syn Francesca Giarratany i Laury Grassotto), wyjrzał przez okno i w bramie miejskiej zwanej bramą kapucynów i zobaczył św. Michała Archanioła, który, z mieczem w dłoni, zatrzymywał mężczyznę zarażonego dżumą, próbującego dostać się do miasta przez jedyną bramę pozostawioną bez nadzoru.
Zakonnik, zaskoczony i podekscytowany widokiem Księcia Wojsk Niebieskich strzegącego miasta, zawołał swoich współbraci, którzy natychmiast podbiegli do okna i zobaczyli Archanioła broniącego mieczem dostępu do miejscowości.
Święty Michał rzeczywiście zabronił choremu na dżumę mężczyźnie wstępu do miasta i rozkazał mu, aby udał się do jaskini Calcare znajdującej się nieopodal, w Sallemi, i tam dokonał swojego żywota.
Następca Czarnego Chrystusa
Niedługo później Archanioł Michał ponownie ukazał się bratu Francesco i wyjawił mu, że w czasie tej straszliwej epidemii otoczył miasto swoją cudowną opieką. Archanioł poprosił zakonnika, aby poinformował arcybiskupa oraz władze miasta o wydarzeniach przy bramie i przekazał im, że będzie pełnił rolę patrona i opiekuna Caltanissetty. Święty Michał polecił również władzom miasta udać się do jaskini Calcare, aby na własne oczy mogli zobaczyć zwłoki mężczyzny, któremu uniemożliwił wejście do miasta.
W grocie wskazanej przez Archanioła faktycznie odnaleziono ciało niedawno zmarłej ofiary zarazy, a władze miasta natychmiast postanowiły ogłosić św. Michała patronem Caltanissetty. Święty Michał zastąpił tym samym poprzedniego opiekuna miejscowości, tzw. Czarnego Chrystusa – krucyfiks z hebanowego drewna, który w Wielki Piątek, dzień śmierci Jezusa, był noszony w procesji ulicami miasta.
Niedaleko groty, w której odnaleziono ciało zmarłego mężczyzny, mieszkańcy miasta postanowili wybudować na cześć św. Michała Archanioła kościół zwany kościołem San Michele alle Calcare od nazwy tej groty.
Opowieść o objawieniu św. Michała przez była lata przekazywana za pomocą tradycji ustnej, dlatego też istnieje wiele jej wersji, które znacząco różnią się od siebie szczegółami.
Fot. AlessandroAM – praca własna | Wikimedia Commons | CC BY-SA 4.0
Aniołowie chwycili za dłuto
W międzyczasie władze miejskie zleciły artyście, Stefano Li Volsi z miasta Nicosia, wykonanie drewnianej rzeźby przedstawiającej Archanioła Wojownika, która do dnia dzisiejszego przechowywana jest w katedrze Santa Maria la Nova.
Według podań ludowych podczas pracy nad rzeźbą artysta kilkukrotnie próbował stworzyć twarz św. Michała, ale ciągle nie był zadowolony z efektu. Po ostatniej próbie, rozczarowany i wykończony zasnął, a kiedy obudził się następnego ranka, znalazł gotową statuę z twarzą św. Michała wyrzeźbioną przez anioły.
Kiedy św. Michał Archanioł został ogłoszony patronem Caltanissetty, Stefano Li Volsi był już w trakcie prac nad rzeźbą anioła, którą to, na prośbę wiernych z miasta, zmodyfikował tak, aby przedstawiała ich nowego patrona. Z tego właśnie powodu głowa św. Michała jest wykonana z drewna oliwnego, podczas gdy reszta rzeźby powstała z drewna wierzbowego.
Rzeźba ta, pochodząca z XVII wieku, przedstawia św. Michała Archanioła, który w lewej dłoni trzyma łańcuch, w prawej zaś włócznię. U jego stóp znajduje się Lucyfer pokonany przez Archanioła.
Niestety wkrótce po cudownych wydarzeniach kult świętego Michała w Caltanissetcie zaczął znacząco słabnąć, kościół wybudowany ku jego czci został porzucony, a po pewnym czasie zawalił się jego dach.
Letnia rezydencja św. Michała
W 1837 roku na Sycylii wybuchła epidemia cholery, która w szybkim tempie rozprzestrzeniała się po dużych miastach portowych, takich jak Katania, Syrakuzy, Mesyna, a także po małych miejscowościach, zagrażając całej wyspie. Do Caltanissetty zaraza jednak nie dotarła, a mieszkańcy uznali to za kolejną cudowną interwencję ich świętego opiekuna Michała Archanioła. Aby podziękować mu za opiekę, dzięki licznym i hojnym datkom oraz pracy mieszkańców, odrestaurowano opuszczony kościół pod jego wezwaniem.
Na pamiątkę objawienia św. Michała, 8 maja każdego roku organizowana jest uroczysta procesja ze statuą Archanioła. Procesja wyrusza z katedry Santa Maria la Nova i dociera aż do kościoła wzniesionego ku czci św. Michała, gdzie rzeźba zostaje na kilka dni. Z tego powodu procesja ta nazywana jest San Michele in villeggiatura,czyli „Święty Michał w letniej rezydencji”.
Ponadto św. Michał Archanioł jest tu szczególnie czczony również w dniu swojego święta, 29 września. Obchody odpustowe trwają w Caltanissetcie przez cały tydzień, a oprócz procesji odbywa się również tradycyjny jarmark poświęcony temu świętemu.
Rzeźba św. Michała jest również niesiona w procesji 28 grudnia wraz ze statuą Matki Bożej Niepokalanej oraz statuą Odkupiciela w ramach obchodów uroczystości Trzech Świętych. Święto to zostało ustanowione w 1908 roku jako wyraz wdzięczności za ocalenie Caltanissetty przed trzęsieniem ziemi, które zniszczyło Mesynę.
Michele Cicatelli
Tłumaczenie: Ola Bartosiak
Artykuł ukazał się w dwumiesięczniku „Któż jak Bóg” (4/2021)
