MEDYTACJA JEDENASTA
O SERAFINACH GŁOSZĄCYCH ŚWIĘTOŚĆ BOGA (IZ 6, 1-8)
W Księdze Izajasza, w opisie powołania proroka (Iz 6), znajduje się jeden z najbardziej znanych tekstów Starego Testamentu, wskazujących na świętość Boga. Przebywając w Świątyni Jerozolimskiej, prorok Izajasz przeżył niezwykłą wizję, w czasie której doświadczył obecności Pana, Boga Zastępów. Ujrzał Go „siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie” (Iz 6,1), w otoczeniu serafinów, które oddawały Mu chwałę, wołając jeden do drugiego:
Święty, święty, święty, PAN, Bóg Zastępów! Cała ziemia jest pełna Jego chwały (Iz 6,3).
Duchu jasny jasnością Nieba,
przenikasz umysłem głębokości
Bóstwa swego Pana;
radując się Jego radością w chwale
Go oglądasz.
Na skrzydłach swej przenikliwości odblaski
nosisz Świętości Przedwiecznej,
uwielbieniem będąc czystym Jego –
Najczystszego.
Ratuj nas
w nieodczytanej wielkości naszego Bożego
przeznaczenia.
Serafini — Płonący
O serafinach w Piśmie świętym mówi jedynie prorok Izajasz, który w VIII wieku przed Chr. doświadczył wizji mistycznej. Miała ona miejsce w świątyni jerozolimskiej, gdzie zapewne prorok się modlił. Ujrzał Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię (Iz 6, 1). Wizji Boga towarzyszą dwa symbole: tren szaty (w innych miejscach obłok) oraz dym (kadzideł). Symbole te są synonimem chwały Bożej (hebr. kabod). Chór Serafinów kojarzony jest z ofiarą i oczyszczeniem, niekiedy również z ogniem, stąd też Serafinów nazywa się czasem „płonącym ogniem miłości”[2]. Hebrajski rzeczownik saraf zwykle łączony jest z czasownikiem lehisaref oznaczającym spalać się, płonąć. Serafini to „ci, którzy płoną”, „płonący”, rozpłomienieni”.
Według św. Tomasza z Akwinu, jedyną formą poznawczą, którą serafini mają w sobie i przez jej pryzmat oglądają istotę Boga, jest forma miłości. Serafini są więc rozpromienieni miłością[3].
Serafini towarzyszą Obecności Bożej. Tradycja katolicka mówi, że aniołowie, którzy stoją najbliżej Boga (aniołowie pierwszej hierarchii), to właśnie serafini oraz cherubini i trony. A więc serafin jest aniołem stojącym najbliżej Boga (pierwszy chór) i może Go oglądać twarzą w twarz. Jaki był ich wygląd? Izajasz daje jasną odpowiedź: „Ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię. Serafiny stały ponad Nim; każdy z nich miał po sześć skrzydeł; dwoma zakrywał swą twarz, dwoma okrywał swoje nogi, a dwoma latał” (Iz 6,2). Sześć skrzydeł pełni określone funkcje: dwa służą do latania, kolejne dwa do zakrywania oblicza na znak czci dla Boga, a ostatnie dwa do zakrywania nóg (eufemizm oznaczający narządy płciowe)[4].
W poszukiwaniu biblijnych analogii wskazuje się niekiedy na podobieństwa istniejące pomiędzy serafinami, o których mówił Izajasz, a cherubami opisanymi przez Ezechiela w jego wizji Boga, która zresztą – podobnie jak w przypadku wizji Izajasza – jest sceną prorockiego powołania (por. Ez 1-2). Również ukazane tam cheruby przebywały w bliskości tronu Bożego i były istotami, których przedstawienie wiązano z wyobrażeniem ognia: „Między istotami żywymi było coś przypominającego żarzące się węgle, podobne do płonących pochodni. Krążyło to między istotami żywymi. Ogień dawał blask, a z ognia wychodziły błyskawice. Żywe istoty biegały tam i z powrotem jak błyskawice” (Ez 1,13-14). Niezwykłej syntezy obu tych wizji, Izajasza i Ezechiela, dokonał w Apokalipsie św. Jan Apostoł, który podobnie jak owi prorocy doświadczył obecności Boga i posłużył się obrazami swych wielkich poprzedników do opisania tego, co ujrzał: „Z tronu wychodziły błyskawice, głosy i grzmoty, a przed tronem siedem ognistych lamp, którymi jest siedem Duchów Boga. Przed tronem było też jakby morze szklane podobne do kryształu. Na środku tronu i wokół tronu stały cztery istoty żywe, które miały mnóstwo oczu z przodu i z tyłu” (Ap 4,5-6).
Te biblijne odniesienia pozwalają przypisać serafinom możliwość niemalże bezpośredniego przystępu do Bożego tronu, a nadprzyrodzony charakter tych duchowych istot, pozwala mówić o nich także jako o aniołach. W przypadku wizji Izajasza (Iz 6) godny podkreślenia jest fakt, że to właśnie serafini, słowami uwielbienia, zwracają uwagę proroka na świętość Boga[5].
Świętość Boga
W wizji Izajaszowej serafiny głoszą chwałę i świętość Boga: I wołał jeden do drugiego: Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały (Iz 6, 3). Świętość jest istotnym przymiotem Boga. On jest najświętszy, czysty, bez najmniejszej skazy, jedynie godny uwielbiania i miłości. Świętość wyraża – powie włoski biblista Benito Marconcini – całkowicie odmienną naturę Boga, fascynującą i budzącą trwogę, przyciągającą i płomienną, godną podziwu i zdolną budzić trwogę […]. Taka świętość jest faktycznie uczestnictwem i promieniowaniem Bożego majestatu, jaśniejącą Bożą obecnością, dla której odległość staje się bliskością, a niedostępność – relacją komunikowania się. Podobnego styku z świętością Boga doświadczył Mojżesz na górze Synaj (Wj 34, 5nn) i uczniowie na górze Tabor w czasie przemienienia Jezusa (Łk 9, 28-36)[6].
Prorok Izajasz zaznaczył, że „kraj szaty (Boga)” wypełniał świątynię (por. Iz 6,1). Oznacza to niepojętą wielkość, a pośrednio także świętość Boga, którego ziemska świątynia nie potrafiła objąć ani pomieścić. Zaledwie „kraj Boskiej szaty” i śpiew serafinów sprawiły również, że wszystko drżało i napawało proroka przerażeniem (por. Iz 6,4-5). Ten brak proporcji pomiędzy tym, co reprezentuje tak święte miejsce, jakim była świątynia, a tym, co Boskie, pokazuje niemożność zrozumienia i pojęcia Pana Boga w Jego wielkości i świętości. Dlatego też prorok – według powszechnie przyjętych interpretacji tego fragmentu – został w trakcie wizji, która miała miejsce w Świątyni Jerozolimskiej, przeniesiony do świątyni niebieskiej, czyli do samego nieba, po to, by uczestniczyć w liturgii aniołów – serafinów, wskazujących na niezmierzoną Jego świętość. Trzykrotne zaś „Święty” oznacza ustawiczny śpiew, który domaga się zaangażowania nie tylko nieba, ale także i ziemi: serafini bowiem wskazali właśnie na ziemię jako miejsce „pełne chwały (Boga)” (por. Iz 6,3)[7].
Każdy chrześcijanin na mocy chrztu świętego jest włączony w świętość Boga i wezwany do świętości w codziennym życiu: Bądźcie świętymi, ponieważ Ja jestem święty! (Kpł 11, 44); Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5, 48).
Boże, Ty z podziwu godną mądrością wyznaczasz obowiązki Aniołom i ludziom, spraw, aby na ziemi strzegli naszego życia Aniołowie, którzy w niebie zawsze pełnią służbę przed Tobą. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen
Kapłan: Pan z wami.
Niech was błogosławi Bóg wszechmogący, Ojciec i Syn, † i Duch Święty. W. Amen
ks. Krzysztof Pelc CSMA
[1] S. Maria Weronika OCD, do Anioła, Pragnienie Anioła, dz. cyt., s. 49.
[2] Serafini, https://kjb24.pl/serafini/, [dostęp 10.05.2021].
[3] https://deon.pl/wiara/cherubini-serafini-trony-jak-wyglada-swiat-aniolow,638340, [dostęp 10.05.2021].
[4] Serafiny, https://jezuici.pl/2019/09/serafiny/, zob. S. Biel SI, Aniołowie. dz. cyt., s. 128-135.
[5] Ks. D. Dogondke, Serafini głoszą świętość Boga, https://karmelicibosi.pl/czytelnia/serafini-glosza-swietosc-boga/ [10.04.2021]
[6] Serafiny, dz. cyt., tamże.
[7] Ks. D. Dogondke, dz. cyt. tamże.
